Nim zainwestujemy w pompę ciepła – o czym pamiętać?
Ogólnie rzecz biorąc, pompa ciepła może być zamontowana w każdym budynku, lecz nie wszędzie sprawdzi się jako rozwiązanie ekonomiczne. A co gorsza, może nawet być rozwiązaniem droższym w eksploatacji, niż na przykład kotły stałopalne. Bez dwóch zdań, pompa ciepła to obecnie największe wyzwanie inwestycyjnie, kosztujące niemało, ale jak jest dobrana odpowiednio, może okazać się najbardziej ekonomiczna.
Równie istotne jest to, by wcześniej wykonać analizę budynku pod względem zapotrzebowania na ciepło. Pompa ciepła nie ma tak naprawdę górnej granicy mocy, w której jest nieopłacalna. Przykładem zarówno duże, jak i małe obiekty ogrzewane tym źródłem ciepła. Wszystko tak naprawdę uzależnione jest od skrupulatnej, dokładnie przeprowadzonej analizy. Co równie ważne, pompa jest urządzeniem niskotemperaturowym, więc ogromne znaczenie ma przekazanie wytworzonego w niej ciepła do powierzchni ogrzewanej, czyli instalacji ogrzewania.
Pompa ciepła – kiedy nie jest to najlepsze rozwiązanie?
Chociaż w większości przypadków pompa ciepła sprawdzi się doskonale, to są sytuacje, gdy nie jest potrzebna, a jej instalacja nie ma sensu ekonomicznego. Żeby to zrozumieć, posłużmy się przykładem. Weźmy do analizy dom 150 m2 wybudowany w latach 1980-1990.
Zastosowano w nim lekką, nieszczelną izolację oraz wentylację grawitacyjną. Instalacja grzejnikowa dla wysokotemperaturowego źródła ciepła, gdzie temperatura zasilania zimą wynosi 55-65 stopni Celsjusza. Z naszych doświadczeń wynika, że jeśli chcielibyśmy dobrać pompę ciepła do tego budynku, to o mocy 10 kW, co przekłada się na niezbyt korzystny rachunek ekonomiczny, co wiąże się z wysokimi kosztami eksploatacyjnymi. Co więcej, takie warunki dla pompy są też niekorzystne pod względem jej żywotności.
Jak więc widać, to niezbyt dobre rozwiązanie, które odradzamy, w zamian polecając piec na pellet bądź na gaz. Wynika to z tego, że pellet pracuje optymalnie w temperaturze około 60 stopni Celsjusza, co wpływa pozytywnie na jego długą żywotność, nie mówiąc już o kwestiach ekonomicznych. Te są w tym wypadku bardzo korzystne. Jeśli zaś inwestor mimo wszystko chce mieć pompę ciepła, powinien wykonać termomodernizację, czyli uszczelnić dom, zmienić grzejniki na niskotemperaturowe i dobrać pompę ciepła odpowiedniej mocy. To z jednej strony ogromne koszty inwestycyjne, lecz z drugiej oszczędność na długie lata. Nasza firma nigdy nie podejmuje się montażu pompy ciepła w budynkach, w których nie opłaca się to dla inwestora. Nie chcemy narażać go na niepotrzebne koszty.
Jak to wygląda w innych przypadkach?
Jak widzimy, pompa ciepła to nie zawsze dobre rozwiązanie, co udowodniliśmy w powyższym przykładzie. Jednak w ogromnej liczbie przypadków wygląda to zgoła odmiennie. Weźmy dom o takim samym rozmiarze – 150 m2, który jest “świeży”, bo został postawiony w latach 2020-2023 z izolacją według obecnych standardów, z przygotowaną instalacją podłogową do ogrzewania niskotemperaturowego.
Wszystko byłoby idealnie, lecz budynek niestety nie przeszedł badań szczelności, ma mostki cieplne, więc jego standard jest daleko od tego, by określić go jako budynek energooszczędny czy pasywny. Wobec tego w takim budynku można zastosować pompę mniej zaawansowaną, do ogrzewania podłogowego, gdzie temperatura zasilenia w zimie jest na poziomie 32-35 stopni Celsjusza. Zapewnia to komfortową, przyjemną temperaturę w domu na poziomie 22 stopni. Moc takiej pompy wynosi około 7 kW, a COP jest na poziomie 3-3.5, co sprawia, iż jest to rozwiązanie ekonomiczne. Będzie ona służyć dobrze, a przy prawidłowej instalacji i odpowiednim serwisie posłuży bardzo długo, co najmniej 15 lat.
Perfekcyjny dom pod pompę ciepła? Jaki to budynek?
Są też budynki wręcz perfekcyjnie dopasowane do tego, by zainstalować w nich pompę ciepła. Takim przykładem jest budynek o metrażu 150 m2 wybudowanych w 2023 roku w standardzie pasywnym (lub do niego bardzo zbliżonym). Nie ma w nim żadnych mostków cieplnych, przeszedł też pozytywnie badanie szczelności. Co więcej, został on usadowiony idealnie względem stron światła, posiada również żaluzje zewnętrzne, dzięki czemu korzysta z zysków słonecznych, aby dodatkowo dogrzewać pomieszczenia. Tutaj wystarczy pompa ciepła o mocy 2-3 kW, więc bardzo mało.
Podsumowując, sama powierzchnia domu to tylko jeden z aspektów, bo równie istotnym, jak nie najważniejszym jest to, jaki jest jego standard cieplny. Naszym zdaniem warto budować w technologii pasywnej lub zbliżonej do niej, żeby oszczędzać na rachunkach. Budynek o niskim zapotrzebowaniu na energię to perfekcyjne rozwiązanie, a wraz z całym systemem zarządzania energią, instalacją fotowoltaiczną, pompą ciepła – to najlepsze, w co może zainwestować inwestor, stawiając swój dom.
